Als mens zijn wij redelijk goed ontworpen en in elkaar gezet. Vooral als het gaat om agressie en geweld. Zo zijn wij geprogrammeerd om instinctief (onder stress) in een geweldssituatie het hoofd van de ander aan te vallen EN om ons eigen hoofd te beschermen. Ook zijn wij van nature erg beschermend over ‘onze’ groep. Dit kan soms extreme vormen aan nemen, denk aan voetbal hooligans die vechten met ‘fans’ van andere clubs. Of kinderen die elkaar pesten vanwege een andere kledingstijl. Waarom is dat?

Natuurlijke programmering

In de grondslag kijken we, als kuddedieren, naar wat binnen onze groep past en wat afwijkt. Wijk je af, dan ben je niet welkom of stoten we je af. Zo kunnen kinderen bijvoorbeeld al op jonge leeftijd direct en genadeloos de ‘afwijkende’ kinderen in een groep aanwijzen. Dit zijn vaak ook de kinderen die het meest gepest worden, de kinderen met de minste vriendjes. Dit signaleren doen wij ook als volwassenen. Wanneer we bij een schoolplein staan, zien we de afwijking ook, en hebben we vaak medelijden met de kinderen die “geen kans maken” of al met een sociale achterstand beginnen. Denk aan de kinderen die bijvoorbeeld door hun ouders er anders bij lopen of een ‘vreemde’ naam hebben gekregen. De afwijking en het daardoor buiten de groep staan, maakt iemand vaak ook kwetsbaar. En deze kwetsbaarheid kan misbruikt worden.

Zo is er onderzoek gedaan bij gedetineerden, waarbij zij videomateriaal van straatbeelden bekeken en analyseerden. Zij kozen bij het analyseren van de beelden binnen enkele seconden dezelfde ‘zwakkere’ mensen die een makkelijk doelwit zouden zijn. Dit alleen gebaseerd op de uitstraling en lichaamstaal van de mensen in beeld. Hoe de persoon loopt, hoe alert en bewust ze van de omgeving zijn, etc. Oftewel hoe weerbaar zijn/lijken ze? Iemand die kwetsbaar oogt is veelal een makkelijke prooi.

Is het dan mijn eigen schuld?

Als je slachtoffer wordt van een geweldsincident is het natuurlijk NOOIT jouw schuld. Wat echter wel snel gebeurt, is ‘victim blaming’ door anderen. Want, als je je nu eens niet zo had gedragen/gekleed, was het allemaal niet gebeurd. Dit is natuurlijk een oversimplificatie van een ontzettend ingewikkeld probleem.

Als senior trainer Krav Maga en Agressie-Conflictmanagement kom ik veel mensen tegen die (veelvuldig) geweld meemaken op basis van wat zij uitstralen of gewoonweg op de verkeerde plek op de verkeerde tijd waren. Het komt vaak neer op bewustzijn van zelf en omgeving. Bewustzijn van wat je uitstraalt, waar je je bevindt, en wat voor impact dat kan hebben op jouw veiligheid. Dit betekent objectief naar een situatie kunnen kijken, zonder emotie. Dit kan lastig zijn, maar helpt je wel situaties beter in te schatten en (wellicht makkelijker) te accepteren. De situatie kun je niet veranderen, maar jouw reactie erop wel. Alles om veilig thuis te komen.

Nieuwe programmering

Mensen helpen om hun weerbaarheid te vergroten, is wat we bij TPA doen. Weerbaarheid is wel een breed begrip. Er is ook niet een eenduidige definitie van. Voor mij is weerbaarheid het vermogen om om te kunnen gaan met- en te reageren op nieuwe of lastige situaties en omstandigheden. En weerbaarheid is niet alleen fysiek of mentaal, het is een wisselwerking tussen de twee. Hoe weerbaarder je bent, des te beter jij je grenzen kan aangeven. Voor jezelf opkomen, of het nu in een agressiesituatie is of in een gesprek met een werkgever over een loonsverhoging of desnoods privé, is allemaal onderdeel van jouw weerbaarheid. Lichaamstaal en uitstraling spelen hier een belangrijke rol in. Hoe weerbaarder en zelfverzekerder je bent, des te meer je dit uitstraalt, en het jouw boodschap met lichaamstaal ondersteunt. Ben jij gezond, sterk (fysiek en mentaal) en kan jij jezelf verdedigen wanneer het moet, dan straal je ook al iets anders uit. Dan maakt het minder uit hoe je er uit ziet of hoe jij je kleedt. Want, je lichaamstaal is dan congruent met je verbale boodschap en de communicatie is duidelijker en je boodschap dus sterker. Nog steeds geen garantie dat je niks overkomt, maar het vergroot wel de kans op succes.

What would Stephan do?

Ik ben compleet beroepsgedeformeerd. Dat betekent niet dat ik overal gevaar zie, maar wel dat ik (bijna) altijd scherp en alert ben als het gaat om mijn veiligheid, en van hen met wie ik op dat moment ben. Het dragen van kleding waar ik niet normaal in kan bewegen, denk aan skinny jeans; korte rokjes; hakken; slippers; bootschoenen, is voor mij een vreemd iets. Ik draag kleding waarvan ik weet dat ik er goed in kan bewegen en dus mijzelf fysiek in kan verdedigen. Met uitzondering van mijn maatpak. Ik sta dan ook al trappend en stotend in pashokjes, om zeker te weten dat het kan. Dit leidt veelal tot rollende ogen van schaamte/amusement of zelfs een ‘facepalm’ van degene die met mij mee is. Dit doe ik allemaal voor een simpele reden: ik wil ongehinderd fysiek kunnen reageren wanneer dat nodig is.

Moet jij nou ook schaduwvechtend in een pashokje gaan staan? Hoort het bij ‘the rule of cool’? Nee, natuurlijk niet. Maar, je weerbaarheid kun je dus wel (door)ontwikkelen. Onder ander door de lessen Krav Maga en Trojan Workout te volgen. Of misschien zelfs coaching.

Wie weet is een volgende TPA-challenge vechten in een kort rokje en bootschoenen 😉